Cd-rot

11
200

Ha je dacht dat jouw gegevens honderd jaar veilig waren op de archief-cd’s die je zopas brandde? De waarheid is dat cd’s in rotvaart kapotrotten.
De levensduur van cd’s en dvd’s wordt geschat op tussen de vijftien en de driehonderd jaar. Niemand weet het écht, maar de meest gehoorde schatting is toch ruim honderd jaar. Frank Van Uffelen, een vriend van me die werkt bij Siemens, voerde enkele weken geleden een steekproef uit in zijn cd-archief. Alle cd’s waren rechtop bewaard in een Case Logic mapje. Ze waren nauwelijks gebruikt om er gegevens van te lezen. De resultaten van een test met gespecialiseerde software (Kprobe, de links openen in een nieuw venster) waren ontnuchterend. Ongeveer driekwart van de cd’s vertoonde zogenaamde C2-fouten.

 Onleesbaar Swistec cd
Onleesbaar Swistec cd

Foutniveaus
Een cd heeft drie foutniveaus. C1-fouten komen bijna altijd voor. Dit zijn minder ernstige fouten die worden doorgestuurd naar de C2-foutdecoder. C2-fouten worden doorgestuurd naar de ECC (Error Correction Code)-decoder of, bij muziek-cd’s, geïnterpoleerd.
De ECC-decoder is verantwoordelijk voor het corrigeren van fouten die de C2-foutdecoder niet kon herstellen. Als ECC faalt, dan is de cd onleesbaar. C2-fouten mogen op een "goede" cd niet voorkomen. Driekwart van de cd’s uit Frank’s archief vertoonden echter wél C2-fouten. Alle cd’s uit de steekproef die ouder waren dan drie maanden vertoonden C2-fouten. Het ging hier om cd’s van merken zoals Fuji, Philips, Silver Disc en Sony.
Ongeveer een week nadat Frank me over zijn steekproef had verteld, verspreide het persbureau AP een verhaal over cd-rot dat bij ons ondermeer door De Morgen werd overgenomen. In het verhaal kwam onder andere een gebruiker aan het woord die na een verhuis vaststelde dat 15 à 20 procent van zijn cd-archief van 2.000 cd’s niet meer leesbaar was.

Honderd jaar
Cd’s kunnen wellicht wel degelijk de honderd halen. Maar dan moeten ze goed geproduceerd zijn, je moet ze goed behandelen en je moet ze goed bewaren. Voor wat betreft de productie kun je niet afgaan op de merknaam. Alle cd’s worden geproduceerd door een handvol bedrijven (CMC, Mitsui, Taiyo Yuden). Merken zoals BASF, Philips en Sony plakken er hun eigen merknaam op en schakelen soms over naar een andere fabrikant zonder dat je dit aan de cd kunt zien. (Er bestaat wel software waarmee je de eigenlijke fabrikant kunt achterhalen.)
Als de merknaam geen garanties biedt, waaraan kun je dan een "goede" cd herkennen? Als leek heb je hier weinig houvast. Een goudkleurige reflectielaag is beter dan een zilverkleurige, maar goudkleurige cd’s zijn moeilijk te vinden. De kwaliteit van de kleurstof waarin de laser zijn putjes brandt en van de beschermende afdeklaag spelen ook een rol. Als leek kun je die echter niet beoordelen. Je kunt eigenlijk niet méér doen dan er voor zorgen dat je geen cd’s koopt met externe mankementen, zoals een afbladderende afdeklaag of zichtbare onregelmatigheden in de kleurstof of in de afdeklaag.

Archiveren
Als je een cd maakt voor archiefdoeleinden dan gebruik je uitsluitend cd-r’s, geen cd-rw’s. Schrijf op zo laag mogelijke snelheid in een goede recorder (bijvoorbeeld Plextor). Je mag echter ook niet té traag schrijven, omdat cd-r’s geoptimaliseerd zijn voor bepaalde snelheden. Vuistregel is de laagste schrijfsnelheid van het opgegeven bereik te gebruiken (bijvoorbeeld 8X voor een 8X-24X cd-r).
Met een viltstift schrijven op een cd is uit den boze. De bovenkant van een cd is eigenlijk zijn zwakste kant, omdat de verf hier dun is aangebracht. Het minste putje kan lucht doorlaten en zorgen voor oxidatie van de onderlaag. Om dezelfde reden mag je geen etiketten op de cd kleven.
Bewaar cd’s op een donker, droge en koele plaats. Bewaar ze altijd rechtopstaand, nooit op elkaar gestapeld. Maak altijd twee kopieën. Controleer het archief om de twee à drie jaar en herbrandt cd’s met hogere foutniveaus.
Wat als een gearchiveerde cd toch leesfouten geeft? Maak de cd dan zuiver door met een zachte doek van het centrum naar de rand te wrijven (maar nooit in cirkels). Zet je lezer in de laagste leessnelheid (sommige fabrikanten zoals Plextor ondersteunen dit via speciale software). Probeer eventueel een andere cd-lezer uit. Lukt het nog niet, gebruik dan gespecialiseerde software zoals SkipDoctor om zoveel mogelijk gegevens te redden.
O ja, en denk niet dat de redding komt van dvd’s. Die zijn volgens Frank Van Uffelen immers nog minder betrouwbaar dan cd’s. Maar dat is een ander verhaal.

Vorig artikelNieuwe gsm’s in het instapassortiment
Volgend artikelBreedbandopdondertje
Jozef Schildermans
Jozef Schildermans is journalist en schrijver. Zijn recentste roman is De reis van de hofarts (samen met Ludo Schildermans) onder de auteursnaam L.J. Schildermans gepubliceerd bij Uitgeverij Houtekiet.

11 REACTIES

  1. Ja, ook ik heb gemerkt dat de kwaliteit van de CD\’r soms wel heel erg sterk terug loop! Niet meer leesbaar! Jammer als je waardevolle geluidsopnames of filmbeelden hebt opgeslagen die niet meer toegankelijk zijn. De ouderwetse grammofoonplaat of de film waren zo gek nog niet. Hopelijk word er in de toekomst een beter en betrouwbaarder medium uitgevonden.

  2. ik hoop goede \”bewaargaranties\” te krijgen van Hi Space. ( CD-R AUDIO Carbon Sound High Tech UV Protection. ) Zijn (waren ) wel ietsje duurder…
    meer inlichtingen op ww.hi-space.com
    Kocht die vroeger bij ons in de Colruyt ( enige verdeler voor België ?? zie website \”why to buy \”) Maar momenteel zouden ze die nu nog enkel op hun \”lijsten\” staan hebben in het hoofddepot….. en besteld krijgen lukt blijkbaar niet…..

  3. Wat vermeld staat van de cd\’s dat klopt, ook wij hebben de pech gehad dat we 3000 van de 6500 cd\’s opnieuw hebben moeten opnemen. Wij zijn ook op zoek gegaan naar een goed merk en dat werd MAM prof gold, die garanderen dat de bestanden er 200 jaar blijven opstaan.

  4. het klopt zeker bijna alle gebrande cd s die ik pak van een paar jaar oud zijn zo goed als onbruikbaar geworden {zucht} had ik mijn lp s nog maar ,terug naar de gramofoon plaat,mooier om tezien ook

  5. Veel van de cd die ik heb gebrand en het niet meer doen zijn geel verkleurd terwijl ze altijd in de kast hebben gestaan zonder zon licht.
    komt dit door oxiedatie in de lucht of zo?

  6. Is het bewaren van al je data dan niet beter op een harde schijf ?
    Of speelt hier ook de veroudering en op termijn onleesbaarheid ?
    Bestaat daar een test over hoelang iets op harde schijf in goede staat bewaard kan worden ?

  7. Ik zit op dit moment al mijn cd\’s te testen en terug te zetten naar harddisk.
    Tot mijn afschuw zijn 90% van de cd\’s die ik vóór het jaar 2000 heb gebrand, deels of zelfs helemaal onleesbaar.
    Arita blijkt na 4 jaar helemaal niet meer te lezen; tdk, philips, platinum, vertonen allemaal leesfouten in bestanden, waardoor de hele inhoud vaak ook onbruikbaar is.
    Een slechte zaak 🙁

  8. Ik zou ze behouden, Will. TDK is normaal een goed merk.
    Terzijde: dat pennetje noemen ze een spindle.

  9. Als ouwe dummy probeer ik op het Internet te vinden wat goede CD-R \’s zijn. en welke geschikt is voor je brander. Nu weet ik het helemaal niet meer. Net van vrouwlief gekregen; TDK CD-R80 Metalic 700MB 80 min up to 48x een aanbieding bij Scheer & Foppen 50 discs voor 17.95 zonder doosjes op zo‘n \”pennetje\” zal wel een speciale naam hebben. Ze zouden net zo goed zijn als de duurdere! ?

    wat doe ik omruilen of niet ;-(

    Wil

  10. Wat moeten wij op termijn nog allemaal geloven? De fabrikanten proberen ons van alles wijs te maken en later komt het dan uit dat van al hun beloften niets waar gemaakt wordt, het is hun allemaal om verkoop te doen. Maar dat terzijde gelaten, vroeger met diskettes was het ook maar raden naar de tijd dat deze nog hun gegevens bevatten en met de komst van cd\’s is daar toch een verbetering in gekomen.

Reacties zijn gesloten.