Facebook is niet zelfregulerend, waarom zou het?

7
42
Zei die allicht oprechte politieman in de krant dat hij hoopte dat het zelfregulerend systeem van Facebook voortaan pestsites zoals de Antwerpse en andere hoeren zou voorkomen. Grote vergissing bij de diender: Facebook is niet zelfregulerend en treedt niet op. Dat vloeit voort uit de logica dat de Facebook-leden het product zijn.

Facebook zonder leden stelt niets voor. De leden brengen de inhoud aan en, belangrijker, hun profielgegevens. Daarmee kunnen de klanten van Facebook aan de slag: de reclamemakende bedrijven. Zij betalen om de gegevens die Facebook gratis verwerft, te mogen gebruiken.

Wie bij Facebook is aangesloten, is het product. En net zoals een product in een winkelrek stil moet liggen wachten tot de betalende klant het oppikt, heeft het Facebook-product geen inspraak over het winkelrek of het uitstalraam of de prijs of de behandeling. Facebook heeft dus geen telefoonnummers of e-mailadressen waar het ene product kan gaan reclameren over het andere product. Facebook onderneemt niets om het product te beschermen tegen andere producten of tegen zichzelf.

Facebook onderneemt alleen actie om de gekunstelde marketingwereld van de betalende klanten te vrijwaren. Pas dan gaat Facebook pestgroepen afsluiten, niet om gepesten te beschermen, maar omdat er ook in andere media commotie is over ontstaan. Want marketing en commotie gaan niet samen, tenzij de marketer zelf de originele wil uithangen en commotie veroorzaakt.

Preventieve actie is Facebook evenwel niet vreemd. Om te verhinderen dat adverteerders onrustig worden, wordt het minste bloot of verwijzing naar seks gecensureerd, en gelden er nog een hele rist inhoudelijke regels. Niet omdat ze de maatschappij willen beschermen of conservatieve regelneven zijn, maar omdat de Facebook-directie vindt dat dat niet past in de juiste betalende reclameomgeving. Om de betalende klanten ter wille te zijn, verhinderen ze een heleboel dingen die wettelijk mogen (een blote tepel, bijv.) en staan ze onwettelijk gedrag toe (bijv. aanzetten tot haat, geweld en racisme).

Wie verwacht of hoopt dat pestgroepen en asociaal gedrag door de sociale media zelf zullen worden gebannen, komt fout uit. Het sociale netwerk bestaat slechts bij gratie van zijn leden, en DUS zijn die leden het product. Zolang die leden zich gemiddeld menselijk gedragen en binnen de lijntjes van de sociale media kleuren, zal het gehele product grote vooruitgang bieden, vooral aan de financiële kant. Een gemiddeld lid is ergens tussen de 50 en 100 euro waard (maar u moet uw waarde niet gaan opeisen, zo werkt het niet).

Naarmate er zich meer sociaal aberrante gebeurtenissen voordoen (en niets menselijks is het internet vreemd, zoveel weten we wel) kunnen de klanten van Facebook misschien vinden dat het toch niet de ideale omgeving is om hun marketinggeld te spenderen. Een gemiddeld adverteerder ziet immers niet graag zijn advertentie op dezelfde aberrante en onwettelijke pagina staan.

Asociaal gedrag is op termijn het enige dat een sociaal netwerk de das kan omdoen. Als je zo’n grote supermarkt hebt dat je geen zicht hebt over wat de producten doen in de winkelrekken, moet je misschien dure maatregelen nemen om het product te controleren. De politieman die in de krant werd geciteerd, wil contact met Facebook om de daders van het onwettelijk gedrag te identificeren. Dat moet kunnen, maar ook hij zal moeite ondervinden om de ‘productverantwoordelijke’ te kunnen contacteren. Hoe meer politiemannen, klanten en andere instanties Facebook zullen contacteren om te klagen over het product, hoe duurder het product wordt, en hoe meer er van zijn waarde afgaat.

Heel de economische geschiedenis van de mensheid lang worden mensen ooit, ergens, in meer of mindere mate tot product herleid. Stap voor stap beschermt het product zich hiertegen. Stap voor stap worden mensen verstandiger. Dit kan nog een hele tijd duren, maar vroeg of laat keert ook voor Facebook het tij.

Over Toon Lowette
De internetgebruiker is niet koning, hij is dictator. Online diensten zijn succesvol als ze zich ondubbelzinnig richten op de taak waarmee de bezoeker naar een site gaat. Sinds 1982 is Toon Lowette ondubbelzinnig bezig met nuttigheid en taakgerichtheid in online diensten, als consultant en als uitgever.

Volg de commentaren van Toon Lowette
Volg Toon Lowette op Twitter

Vorig artikelDraagbare USB 3.0-harde schijf met opvallend uitzicht
Volgend artikelLuister naar Beatoven: de swingende kookpot

7 REACTIES

  1. Aan Jonas:
    Mijn excuses dat mijn artikel blijkbaar zo te lezen is dat het lijkt alsof ik meningsuitingen wil beperken en daarvoor Facebook oproep actie te ondernemen. God verhoede het! Mijn artikel reageert op de wensdroom van de politie dat Facebook zelfregulerend zou zijn. Dat doet het niet, maar het is ook erger dan dat: Facebook zal niet reageren op onwettelijk gedrag enerzijds, maar anderzijds grijpt het wel vooraf in, wat ik altijd heb afgekeurd en zal blijven afkeuren, op zaken die in bepaalde landen wettelijk compleet in orde zijn, maar het bedrijf tegen zijn belangen vindt.
    De toestand met ‘Antwerpsen hoeren’ had nauwelijks iets met meningsuiting te maken, evenwel. Het was een actie die op veel punten de wet overtrad, met name de privacy en de integriteit van personen schond. Stap met zoiets naar een krant, en die zal dat niet afdrukken of op zijn website zetten, en terecht, en dat heeft niets met censuur te maken. Op Facebook kan het wel, en wel anoniem, wat bij sommige mensen blijkbaar de aantrekkingskracht vergroot om onwettelijke en moreel zeer kwestieuze dingen te gaan doen. Hoe en of er systemen moeten komen om dit soort excessen te voorkomen, is een zeer delicate vraag waarvoor ik me niet competent genoeg voel, maar ik zou wel graag eens een moraalfilosoof bijv. daarover horen.
    Ik heb alleen geprobeerd uit te leggen dat Facebook (en sommige andere sociale media en websites) de vrijheid die ze geven aan mensen om te posten en te communiceren, gebruikt (en misbruikt – zie bijv. Eruopese privacyregels) om geld te verdienen. En dat kunnen ze blijven doen omdat wie op Facebook zit, nog altijd te weinig is ingelicht over wat er met hun informatie gebeurt en kan gebeuren en wat hun rechten zijn. Facebook doet daar te weinig aan, zie datzelfde commerciële eigenbelang.
    Nog even iets over verwijderde meningen bij kranten: doorgaans hebben de kranten op hun website spelregels, die even doorgaans zeer breed zijn, d.w.z.: reageer op het onderwerp, val niet de persoon aan, vertel geen dingen die de wet verbiedt (racisme, discriminatie,…). De ervaring leert dat zeer weinig reacties worden geschrapt. Als ze schrappen, is doorgaans een spelregel overtreden; ik ken geen krantensites die systematisch opinies en reacties van een bepaalde strekking schrappen. Dat alle kranten nu opiniepagina’s en forums hebben waarin alle meningen naar voor komen, is een absolute vooruitgang. Nog maar 30 jaar geleden was het absoluut onmogelijk dat kranten opinies van buiten hun zuil zouden toelaten. Heel simpel: er was geen opiniepagina, er was alleen het standpunt van de hoofdredacteur, punt.

    • Wel, ik denk dat mijn stelling nog steeds staat, Facebook of eender welk commercieel bedrijf is niet in staat om correct in te grijpen (verwijderen van wat verwijderd moet worden en laten staan wat in orde is) en ze grijpen wel in gebaseerd op eigenbelang. Ik trok onmiddellijk de parallel met de kranten in Vlaanderen die hetzelfde gedrag vertonen volgens mij. Wat de hoeren betreft, ben ik niet helemaal akkoord. De sites waren -volgens wat ik las- sites waar meningen werden gepost, extreem, denigrerend, lasterlijk, … dat staat buiten kijf. Dat een krant zulks niet zou publiceren is waar, echter als het gaat om topless foto’s van prinses Kate, dan worden ze in bepaalde media gepubliceerd, ook foto’s met commentaar zoals “Britney Spears draagt geen onderbroek” hebben al diverse krantensites gehaald. Daarbij is de doorslaggevende factor bekendheid en wie bekend is, kan zich wel aan foto’s verwachten die richting lasterlijk, denigrerend en onterend gaan. Maar goed, mijn interesse was eigenlijk gewekt door een zijdelingse aangelegenheid namelijk de vrijheid van meningsuiting. Ik ben uiteraard blij dat je in je reactie ook duidelijke taal spreekt over de censuur op de krantensites. En -geloof me vrij- dat is een heel sterk taboe in de media, er wordt niet gesproken over de censuur op de fora. Het is als het ware een publiek geheim. Uw uitspraak “ik ken geen krantensites die systematisch opinies en reacties van een bepaalde strekking schrappen”. Ik heb er drie waarvan 1 eigenlijk een weekblad is, namelijk De Standaard , De Tijd en Knack/Trends, toch drie grote en machtige uitgeversgroepen. Ik zal de sites in voorgaand volgorde behandelen. De website van De Standaard, daar worden bepaalde artikels niet open gezet omdat men weet dat er een stortvloed aan reacties met dezelfde teneur volgt. Via Tom Naegels, ombudsman van De Standaard kwam ik te weten dat de schrijver van het artikel zelf de reacties modereert. Opvallend daarbij zijn oa artikels van een zekere MR die -als je alles wat observeert- nogal grondig uitgekuist worden. Wat De Standaard betreft, is het een observatie die ik moeilijk met harde bewijzen kan staven. Op De Tijd was het makkelijker, in de tijd van de ondergang van Fortis waren het gouden tijden voor de censuur, meningen die tegen de redactie standpunten ingingen werden verwijderd, meningen die voor de redactie standpunten waren, bleven zonder uitzondering staan. Daarvan heb ik redelijk wat bewijzen verzameld. Heb er de kranten mee afgedweild, zelfs Apache maar niemand vond het de moeite om de banbliksems van de sector te trotseren. Wat Knack betreft, is het nog veel groffer. De enige spelregels die golden op het forum, waren dat indien het een inbreuk is op intellectuele eigendom of indien het tegen de wet ingaat, dan mag de reactie verwijderd worden. Nu, een bepaalde redacteur van een bepaalde politieke strekking slaagde erin om vrijwel alle reacties tegen zijn opinie te verwijderen (hij was zo slim om er een aantal te laten staan!) zodat de verhouding pro/contra 50/50 bleef terwijl er een enorme hoeveelheid 10 pro en 90 contra reageerden. Ook recent nog, het artikel “De N-VA-lectuur van een speech” werd opengesteld voor commentaren, onmiddellijk waren er enkele tientallen commentaren voornamelijk contra de journalist waardoor erg snel de reactie mogelijkheid verdween. Alles gecensureerd. Gelukkig communiceert Knack/Roularta nooit over het verwijderen van reacties, de moderator (waarschijnlijk redacteur zelf) is almachtig en kan zonde tegenspraak of controle beslissen en de bewijzen verdwijnen vanzelf tenzij er iemand de website zit te monitoren en screen captures te nemen of de reacties copieert. Dus, als besluit over de vrijheid van meningsuiting denk ik dat we met de bewijzen in handen kunnen stellen dat er kranten/tijdschrift fora zijn die reacties verwijderen (daarom niet alle) die hen niet aanstaan en die toch volledig in orde zijn met de spelregels. En vooral wie gaat dat openbaren en publiceren? De sector heeft een omerta zodanig dat over bepaalde zaken niet gesproken noch gepubliceerd wordt. Weg vrijheid van meningsuiting, dood en begraven door de voorvechters (cfr veroordeling Yves Desmet) die er enkel voor vechten als het om de eigen groep gaat.

      • Zoals ik al aangaf, de omerta is er nog steeds. Lees de “bekentenis” van Walter Pauli, sportjournalist, naar aanleiding van de bekentenis van Armstrong. De liefde voor de sport maakt blind. En dat is de waarheid, maar men vergeet dat dit een keuze is. Een journalist moet onder alle omstandigheden kritisch zijn, zelfs als hij moet ingaan tegen iets wat hij een warm hart toedraagt. In de praktijk echter, zal je steeds zien dat de journalist feilbaar is. Hij kijkt de andere kant op als het om de vrijheid van meningsuiting gaat van de forumbezoeker, hij kijkt de andere kant uit als het gaat om de Dexia zwendel omdat hierop doorgaan in de kaart speelt van de in journalisten kringen alom gehate NVA, hij kijkt de andere kant op als de eigen krant uit pure noodzaak begint met tablets aanbieden aan degenen die een abonnement nemen maar waarbij de WHPC met de voeten wordt getreden, … . Het is niet de lezer die dictator is, het is de journalist. De journalist gebruikt (!) het medium dat hij ter beschikking heeft om zijn persoonlijke vetes te beslechten (zoals Stijn Tormans). En hij beslist om zaken die hem/haar/de sector/de krant in een slecht daglicht te stellen niet te publiceren. En het gevecht tegen dat soort misbruik van een machtspositie is per definitie gedoemd om te mislukken omdat de sector, de media, de journalisten een ondoordringbare muur opgericht hebben waar niemand doorheen komt. Zelfs Youp Van ’t Hek en zijn Twitter account niet. Het wordt stilaan toch eens tijd dat de journalisten niet langer hun eigen deontologie negeren. Jeroen Olyslaegers schreef het nog deze week iN De Morgen, ‘Iedereen doet alsof de markt zichzelf zal reguleren, wat er op neerkomt dat je iemand met een alcoholprobleem een kurkentrekker toevertrouwt in een wijnkelder en hem toefluistert: ‘Ge gaat u toch kunnen inhouden, vriend?’. In essentie (het gaat bij hem over de banken) stelt hij dat zelfregulering niet werkt. Ik ben akkoord, stel het aan de kaak wat betreft de banken, maar zwijg het niet dood als het om de eigen sector gaat. Zelfregulering werkt niet, dus ook niet bij de journalisten.

    • Leuk weetje, dit artikel verscheen ook op De Morgen, toen ik daar een post deed over het verband met de vrijheid van meningsuiting, werd mijn reactie niet geplaatst. Oftewel de reactie maffia die zelf beslist wat de lezer te zien krijgt als reactie. Zo worden -zoals in de USSR- de meningen gefilterd en gestuurd zodanig dat de lezer een bepaalde indruk krijgt. Vrijheid van meningsuiting? Ja, maar enkel voor journalisten en degenen die bij hen een streepje voor hebben. De VVJ zou eigenlijk VVM moeten worden, Vereniging Vlaamse Manipulators, dat beschrijft iets accurater de situatie.

  2. Toon heeft het -zoals elkeen die in de media werkt- niet vertrouwd met de vrijheid van meningsuiting. De vrijheid van meningsuiting wil zeggen dat alle meningen ook degenen die ons tegen de borst stuiten, of die ons niet liggen of die ons beledigen of storen, het recht hebben om verkondigd te worden. Behalve als de mening tegen de wet ingaat dan vervalt het recht om die mening te uiten (laster en eerroof (enkel door de rechter te bepalen), xenofobie, oproepen tot haat, …). Het voorbeeld van de hoeren pagina’s (die ik zelf heel erg afkeur en waar ik voorstander ben van strenge straffen) is uiteraard een voorbeeld waarbij de dames in kwestie klacht kunnen indien voor laster en eerroof. Het is aan het parket om de bewuste klacht te onderzoeken en maatregelen te treffen, dat is de rechtsstaat en dat is hoe het moet lopen wil je geen willekeur krijgen. De vraag die zich stelt is of Facebook pro-actief mag beginnen censureren. In die zin zou Facebook dus de rol van het parket en de bijhorende magistraten overnemen, een rol die Facebook niet zomaar kan en mag spelen. Een commercieel bedrijf dat zomaar kan beslissen wat wel en wat niet gepubliceerd mag worden, wat wel en wat niet gepost mag worden, is het klassieke conflict censuur – vrijheid van meningsuiting. En dat is de kern van de zaak, wie beslist er of iets gepubliceerd mag worden en wat niet? En Toon wil -zoals alle kranten in Vlaanderen vandaag al doen- de censuur in handen geven van het commercieel bedrijf. Facebook redacteurs of krantenredacteurs, het maakt niet uit. Persoonlijke voorkeuren of afkeer zal de leidraad zijn van wat gepubliceerd wordt en wat niet. En dan heb je de censuur die je nu in Vlaanderen op de krantenfora ziet. Meningen die ingaan tegen wat de redactie niet aanstaat verdwijnen zonder spoor na te laten. Exact hetzelfde zal gebeuren met Facebook waar medewerkers die enorme macht in handen krijgen en zonder controle of zonder verantwoording af te leggen langzaam kleinde dictatortjes worden die alles censureren wat hen persoonlijk niet aanstaat. Lang leve de vrijheid van meningsuiting, ze geldt alleen voor de commerciele bedrijven (Facebook, kranten, …) niet voor de modale burger en zijn mening. De oplossing die Toon voorstaat is dus commerciele censuur zoals nu in de Vlaamse kranten bestaat. Facebook is volgens Toon niet bereikbaar als gepesten bescherming nodig hebben (geen telefoon, geen email, …), uiteraard zal Toon zo vriendelijk zijn van alle Vlaamse kranten het contact adres te melden waar je terecht kan met je klacht over je verwijderde mening op het forum van diezelfde kranten. Good luck to you, Toon!

Laat een antwoord achter aan Jonas Teugels Annuleer reactie

Schrijf je reactie!
Vul hier je naam in

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.