De Grote Chinese Firewall bestaat echt, zijn Belgische equivalent blijft voorlopig steken in de ontwerpfase. Volgens een Amerikaanse studie werkt de Chinese internetcensuur lang niet zo efficiënt als vaak wordt gedacht.
Het is stil rond de medio 2006 door minister van informatisering Vanvelthoven aangekondigde “Grote Belgische Firewall”. Blogger LVB was, voor zover ik het kan terugvinden, de eerste die deze geslaagde vergelijking maakte tussen de Great Internet Firewall in China en het voorstel van Vanvelthoven om ook in België een technische concept uit te werken om website met illegale inhoud of met illegale dienstverlening te onderscheppen.
De Grote Chinese Firewall bestaat echt, zijn Belgische equivalent blijft voorlopig steken in de ontwerpfase. Hoe de Fedict, die de opdracht kreeg om het concept uit te werken, een en ander wil aanpakken blijft onduidelijk. In het persbericht van 2006 is er sprake van een “waarschuwing” die de surfer te zien zal krijgen als hij of zij een illegale website probeert te openen. Het zou dus niet de bedoeling zijn de inhoud echt te blokkeren.
Onfrisse regimes
Landen met onfrisse regimes zoals China, Saoedi-Arabië, Iran en Myanmar proberen ongewenste inhoud effectief te blokkeren. Maar ook democratische landen zoals Canada, Groot-Brittannië en Duitsland blokkeren sommige internetsites. De eerste twee landen proberen sites met kinderporno tegen te houden, terwijl in Duitsland sites met Nazipropaganda ongewenst zijn.
Volgens een recente studie uitgevoerd door medewerkers van de Universiteit van Californië in Davis en van de Universiteit van New Mexico is de Grote Chinese Firewall niet zo efficiënt als vaak wordt gedacht. De Chinese firewall filtert internetpakketten op ongewenste woorden en webadressen. Wanneer een verboden term opduikt, wordt de datastroom naar de bestemmings-pc gewoon gestopt.
Rand van het Chinese internet
De onderzoekers probeerden te ontdekken hoe ver ze konden doordringen in het Chinese internet vooraleer de ongewenste inhoud werd tegengehouden. Volgens de onderzoekers duurt het een tijd voor de Chinese filter inhoud detecteert en stopt. Aan de rand van het Chinese internet konden surfers wel degelijk de ongewenste inhoud opvragen. Pas wanneer de data diep in het Chinese netwerk was doorgedrongen, schoten de filters in actie. Bijna 28% van de geteste datapaden in het Chinese internet lieten de ongewenste informatie gewoon door.
Het filtermechanisme wordt volgens de onderzoekers ook onbetrouwbaarder naarmate meer gebruikers online zijn. De Chinezen filteren niet alleen voor de hand liggende begrippen zoals ‘principes van dictatuur’, ‘Tiananmen’, ‘Tibet’ of ‘Falung Gon’, maar ook voor ons verrassende begrippen zoals ‘seksuele massage’, ‘wisselkoers’ of ‘Mein Kampf’. Het blijkt trouwens dat de Chinezen zowat alles censureren wat te maken heeft met Wereldoorlog II.
Dat China zijn surfers in het oog houdt, is overigens geen geheim. Volgens de China Daily verschijnt er onderaan op de Chinese computerschermen om de dertig minuten een animatie van twee politieagenten, om de surfer eraan te herinneren dat hij of zij in het oog wordt gehouden.
Zwarte lijst
De Grote Chinese Firewall blijkt geen firewall te zijn, maar een gesofistikeerd censuursysteem dat via een zwarte lijst verboden adressen en woorden op het Chinese internet op het niveau van de OSI-datalaag blokkeert. Het blokkeringsmechanisme manipuleert de manier waarop de routers van het Chinese internet functioneren. Dat betekent tegelijk dat de Chinese overheid die routers volledig controleert. Verwonderlijk is dat niet: de Chinese ISP’s worden allemaal streng door de staat gecontroleerd. CHINANET, China’s grootste ISP, is volgens de onderzoekers verantwoordelijk voor meer dan tachtig procent van alle gefilterde internetverkeer.
België
Hoewel Fedict in opdracht van minister Vanvelthoven sinds 2006 werkt aan een “Grote Belgische Firewall” zal die — zo er die ooit zou komen — niet te vergelijken zijn met zijn Chinese equivalent. Een censuursysteem zoals de Chinezen dat gebruiken is moeilijk te implementeren in een democratisch land zoals België, waar er meerdere, commerciële niet door de staat gecontroleerde ISP’s zijn, die ook nog eens allemaal op verschillende manieren met het buitenland zijn verbonden.
Spamtechnieken
Het Chinese censuursysteem blijkt bovendien relatief eenvoudig te omzeilen. De Amerikaanse onderzoekers stellen voor de censuurrobot via spamtechnieken te misleiden. Ze werken aan een programma genaamd ConceptDoppler dat via wiskundige technieken begrippen aan elkaar verbindt volgens hun betekenis en probeert te achterhalen welke woorden op de Chinese zwarte lijst staan. Niet-Chinese websites met die woorden zouden dan een module kunnen installeren die detecteert wanneer er informatie naar een Chinese internetcomputer wordt verstuurd. Die module zou dan automatisch de ongewenste woorden via spamtechnieken kunnen wijzigen, zodat de censuurcomputer ze niet oppikt en mensen de verboden informatie toch kunnen lezen. Of hoe er toch nog iets goeds kan komen van spam!
Zelfcensuur
Misschien wel het meest perfide karakter van de Grote Chinese Internetmuur is dat de effectiviteit ervan ook samenhangt met de zelfcensuur van de meeste Chinese surfers. Chinezen weten dat de staat meesurft en zullen ongewenste informatie niet vlug actief opzoeken.
Of, zoals de onderzoekers het uitdrukken, de Chinese Internetmuur heeft alle kenmerken van een panopticon, een type gevangenis waarvan de gevangenen weten dat ze in het oog worden gehouden, maar niet weten wanneer dat het geval is. Dat en een sterke sociale controle werken wellicht nog een stuk effectiever dan een Grote Firewall.
