Spionsoftware op het internet

Als er één ding is waar we een hartsgrondige hekel aan hebben, is wel de achterbakse manier waarop meer en meer sites proberen ons surfgedrag in kaart te brengen. Wellicht ben je niet op de hoogte van alle stalkpraktijken die sommige sites en programma’s erop na houden. In dit artikel lichten we een tipje van de sluier op en vertellen we je ook hoe je je recht op privacy kunt uitoefenen terwijl je surft.

Iedereen weet zo onderhand wel welke nefaste gevolgen het gebruik van cookies kan hebben voor je webprivacy. Oorspronkelijk hadden ze enkel goede bedoelingen, die cookies. Ze zijn echter in een recordtempo misbruikt voor marketingdoeleinden. Daarom zouden ze voor mijn part helemaal verboden moeten worden. Het kind met het badwater weggooien? Een drastische maatregel, dat wel. Je zult bijvoorbeeld telkens opnieuw wachtwoorden en persoonlijke voorkeuren moeten invullen op sommige sites. Dat is nu net een voordeel in plaats van een nadeel. Zo blijf je immers alert. Het nut van een wachtwoord is immers nihil wanneer het automatisch via een cookie of op een andere manier verstuurd wordt. In de praktijk blijven cookies een noodzakelijk kwaad te zijn. Wanneer je in je webbrowser cookies helemaal uitschakelt, is het merendeel van de websites sowieso ontoegankelijk.

Tijdelijke cookies
Een goede, gulden middenweg is het gebruik van tijdelijke cookies toestaan. Ze worden niet op je harde schijf bewaard, maar gewist na het beëindigen van de websessie. Hoe doe je dat? Klik in het menu in Internet Explorer op Extra, Internet Opties. Kies Beveiliging uit het tabblad. Klik op Internet en daarna op Aangepast niveau. Je kunt nu verschillende items wijzigen uit een hele lijst. Schuif naar beneden totdat je Cookies tegenkomt. De cookies per sessie laat je ingeschakeld, de cookies die op je computer worden opgeslagen schakel je uit. Alleen wanneer je bijvoorbeeld on line iets wilt kopen zul je deze instelling moeten wijzigen en toelaten dat er een cookie wordt weggeschreven op je harde schijf. Dat is niet zo erg, als je daarna alles weer in zijn veilige status terugbrengt. De duivel kent vele gezichten. Daarom ga ik hier niet verder in op het gebruik van cookies, maar op nieuwe, veel genieperige beestjes.

Webbugs
Dat van die ‘beestjes’ mag je dus gerust letterlijk nemen, want een van de nieuwste plagen zijn webbugs. Webbugs zijn piepkleine bestandjes die quasi onzichtbaar ingebakken zitten in webpagina’s. Zoals cookies kunnen ze worden gebruikt om je surfgedrag te volgen. Je kunt ze veel moeilijker opsporen, want ze zijn meestal maar één op één pixel groot. Gelukkig bestaat er sinds kort een hulpprogramma om webbugs te vangen: Bugnosis (de links in dit artikel openen een nieuw venster). Het is gratis en is ontwikkeld door de Amerikaanse Privacy Foundation. Bugnosis nestelt zich in de Internet Explorer 5.0 of hoger en toont zich op de knoppenbalk als er nog plaats vrij is. Wanneer je Bugnosis installeert of met de knop op de knoppenbalk activeert, krijg je een extra venster onderaan je webbrowser, waarvan het zichtbare venster daardoor een flink stuk kleiner wordt. Tja, dit kleine nadeel moet je er maar voor lief bijnemen. Hoe Bugnosis technisch in elkaar steekt, lees je op de Bugnosis-website. Het programmaatje blokkeert geen webbugs, wel detecteert het webbugs en wijst het op potentiële gevaren door gebruik te maken van rood en geel wanneer het een webbug heeft ontdekt. Dit laatste merk je ook aan het ‘uh-oh’ geluidje en aan het kevertje dat op het scherm te zien is op de plaats van de webbug. Meestal is dit een advertentiebanner.

IP-adres
Wanneer je alleen tijdelijke cookies accepteert, zijn ook webbugs wat minder schadelijk omdat ze geen cookie-informatie op jouw computer kunnen achterlaten. Toch blijft waakzaamheid geboden, want webbugs sturen heel wat meer informatie door. Welke informatie kan een webbug zoal naar een server sturen? In de eerste plaats het IP-adres van de computer dat de webbug apporteerde. Verder verstuurt het ook de de URL van de pagina waarop de webbug staat en de URL van de webbug-afbeelding die de informatie bevat die moet worden uitgewisseld tussen de bezochte webpagina en de website die de surfgegevens bijhoudt. Tenslotte verstuurt een webbug ook nog het ogenblik waarop de webbug was geactiveerd, het type browser waarmee dit gebeurde en een eerder geplaatste cookie-waarde. Van al deze verstuurde gegevens zijn alle gegevens potentieel ‘gevaarlijk’ voor je privacy behalve het versturen van het type browser dat de webbug rapporteerde en het ogenblik waarop dit gebeurde.
Zo is het mogelijk dat netwerkproviders je IP-adres traceren, al vergt dit wel heel wat tijd en moeite. Met de URL van de pagina waarop de gebruiker surft, kan zijn surfgedrag gedetailleerd in beeld worden gebracht. Het is verder ook mogelijk gelijk welke extra informatie van je pc te versturen naar een niet zichtbare webserver. Stel dat je op een website komt waar je je persoonlijke gegevens moet invullen, maar deze webpagina bevat een webbug die doorverwijst naar een niet zichtbare webserver ‘www.bug.com’: een achterbakse server die al je webgedragingen probeert te traceren en vooral, bij te houden. De eigenaar van de website waar je je gegevens moet invullen, zegt wel dat alles netjes volgens het boekje en strikt vertrouwelijk blijft. Toch kijkt de kaper op de kust mee, al dan niet met medeweten van de website-eigenaar. Zo komt de kaper op de kust toch nog je e-mailadres te weten. Belangrijker nog, doordat er een koppeling bestaat tussen jouw pc, de webpagina die je bezoekt én de derde, verborgen webserver, kan deze laatste steeds de link leggen tussen jouw e-mail adres en je webbrowser. Dat maakt een en ander veel interessanter voor de verborgen webserver die je surfgedrag bijhoudt. Bovendien is je e-mailadres ook gemakkelijk te recupereren voor gelijk welke webserver waar ook dezelfde webbug zit. Daardoor kan het zijn dat je e-mailadres snel bij heel veel webservers bekend raakt zonder dat je het zelf beseft.

Persoonlijke gegevens

Het wordt pas leuk wanneer je beseft dat ook andere gegevens dan je e-mailadres meegestuurd kunnen worden naar de verborgen webserver. Klik je bijvoorbeeld dikwijls naar dezelfde webpagina op een gezondheidswebsite, dan kunnen daar eventueel gezondheidsproblemen uit geconcludeerd worden. Hetzelfde geldt voor je politieke interesses, seksuele geaardheid en ga zo maar door. Je kunt net zo goed poedelnaakt achter je scherm zitten surfen.
Het spreekt vanzelf dat de advertentiegemeenschap niet graag spreekt over ‘webbugs’. Zij hebben het eerder over ‘clear GIFs’, ‘1-by-1 GIFs’, ‘invisible GIFs’ of ‘beacon GIFs’. Wanneer je dergelijke termen ziet, weet dan dat het over dezelfde vervelende webbugs gaat.